Bostan ve Gülistan

1257 yılında Sadi, Ebubekir bin Said bin Zengi’ye atfen yazdığı eserdir. Bostan güzel yer anlamına gelmektedir. Eserin tamamı manzumdur. İran edebiyatının en büyük eserlerindendir. Münacaat ve naat ile başlar. Ardından dört halifeye övgüden sonra eserin yazılış sebebi ve tarihi yazılmıştır. Ebubekir bin Sad bin Zengi’ye methiye vardır. Eser sonra on bölüm halinde devam eder. Bostan’ın ön sözü yeryüzünde söylenmiş en lirik edebi parçalardan sayılmaktadır.

Gülistan, Sadi’yi dünyaya tanıtan eseridir. Bostan’dan bir yıl sonra telif edilmiştir. Farsçanın en güzide eserlerinden biridir. İçerdiği fikirler hikmetin ve kültürün en kıymetli fikirleridir. Nazım ve nesir iç içe olup fasih bir dili vardır. Düzyazısı secilerle süslenmiş içindeki nazmın ahengine oturtulmuştur. Daha yazıldığı yıldan itibaren tüm doğu dünyasında şöhret bulan bu eser, Sadi’nin itibarını artırmıştır. Gülistan’ın edebi diline baktığımızda sehl-i mümteni dediğimiz edebi sanat göze çarpmaktadır. Gülistan’ı kim okuduysa onun gibi beyitler yazabileceğini sanmıştır. Gerek Türk edebiyatında gerek fars edebiyatında büyük şairler Gülistan’a nazire yazmaya kalkışmıştır. Muinuddin el-Cüveyni’nin Nigaristan’ı ve Molla Cami’nin Baharistan’ı Gülistan’a yapılmış nazirelerin başında gelir. Ancak hiçbiri Gülistan’ın edebi seviyesine ulaşamamıştır. Gülistan’a nazire yazanlardan Molla Cami, Gülistan’ı şöyle anlatır: “Gülistan kitap değil cennet bahçesidir, toprağı, çeri, çöpü amber ile yoğrulmuştur. Sekiz bölümü sekiz cennet kapısıdır. İçindeki hikayeler Kevser suyunun lezzetini artırır. Gönül alan şiirleri boy çekmiş süslü ağaçlara benzer…”

Bostan ve Gülistan, Sadi Şirazi, Edebiyat, Düşünce, E-Kitap, Evrensel, Türkçe